Pro’s en contra’s van CGRP-blokkers

Rol van CGRP

CGRP komt voor in het centrale zenuwstelsel, meer bepaald in de hersenen en de ruggengraat. Daarnaast is het ook terug te vinden in het periferale zenuwstelsel. Dat omvat alle zenuwen die signalen overbrengen van het centrale zenuwstelsel naar de rest van het lichaam. Bij migrainepatiënten wordt vaak een hoger CGRP-gehalte vastgesteld. De aanmaak kan onder meer geblokkeerd worden door de CGRP-receptor, de ontvanger van de moleculen, te bezetten met een antagonist. CGRP-moleculen kunnen zich dan minder goed binden aan de receptor omdat de plaats al ingenomen is.

CGRP heeft echter ook goede eigenschappen. Zo beschermt het tegen hoge bloeddruk en tegen vaatlijden. Wanneer migrainepatiënten CGRP-blokkers nemen tegen migraine, moet de voorschrijvende arts dan ook rekening houden met de mogelijke gevolgen voor de bloeddruk en de bloedvaten. Tot slot speelt CGRP ook een rol in het gastro-intestinaal stelsel.

Triptanen

De oudste groep van migrainemedicatie wordt gevormd door de triptanen. Ze hebben een vaatvernauwend effect. Wanneer triptaanreceptoren op de zenuwuiteinden gestimuleerd worden, wordt de aanmaak van CGRP tegengegaan, maar niet volledig geblokkeerd. Deze gedeeltelijke CGRP-blokkers worden vooral gebruikt als aanvalsmedicatie bij een migraineaanval.

Sommige patiënten reageren goed op de ene triptaan, maar niet op de andere. Triptanen zijn agonisten, ze ontketenen een aantal intracellulaire acties die moeilijk te voorspellen zijn. Overmatig gebruik van triptanen kan leiden tot hoofdpijn. Daarom zijn deze medicijnen niet geschikt als preventief middel tegen migraine en moet er zuinig mee omgesprongen worden. Daarnaast kan het vaatvernauwende effect van triptanen ingrijpende cardiovasculaire gevolgen hebben.

Antilichamen

De groep van de antilichamen omvat twee categorieën. Enerzijds zijn er antilichamen in ontwikkeling die zich binden aan de CGRP-molecule zelf. Anderzijds wordt er onderzoek verricht naar een antilichaam dat zich bindt aan de CGRP-receptor. Deze laatste categorie lijkt wat op gepants, maar het is een veel grotere molecule. Daarom dringen deze antilichamen moeilijker doorheen de bloed-hersenbarrière en werken ze vooral in de periferie.

Antilichamen zijn vooral geschikt als preventie tegen migraine. Het duurt erg lang voordat de antilichamen afgebroken worden door het lichaam. Het grote voordeel is dus dat ze zeer lang actief blijven in het systeem.

Gepants

Ook gepants zijn CGRP-antagonisten. Deze kleinere moleculen zetten zich vast op de CGRP-receptor, waardoor het CGRP zelf niet meer of moeilijker bindt aan de receptor. Enkel in zeer grote hoeveelheden kan CGRP gepants verdrijven van de receptor. De moleculen zijn dan wel kleiner, ze dringen niet noodzakelijk makkelijker door de bloed-hersenbarrière heen. Ook deze moleculen lijken dus vooral in het perifere zenuwstelsel actief te zijn.

De moleculaire vorm van de eerste gepant maakte orale toediening, bijvoorbeeld in pilvorm, moeilijk. Daarom werd olcegepant intraveneus toegediend aan migrainepatiënten, wat niet erg praktisch is. De volgende optie was telcagepant. Dit middel veroorzaakte echter verhogingen van bepaalde leverenzymen. Telcagepant werd dan ook stopgezet.

Belangrijk om te weten is dat er een nieuwe generatie gepants klaarstaat met veelbelovende resultaten. Tot nu toe werden gepants vooral als acute migrainemedicatie voorgeschreven omdat ze snel afgebroken worden door het lichaam. Op dit moment wordt één gepant ook getest als preventieve migrainebehandeling.

De juiste CGRP-blokker kiezen

Gepants en triptanen hebben een gelijkaardig effect, maar een verschillende werking. Het is voorlopig moeilijk te beoordelen of een van beide een betere keuze is in een bepaald geval, voor een bepaalde patiënt. Daar is meer onderzoek voor nodig. Verder is het zo dat het niet noodzakelijk effectiever is om de CGRP-molecule te blokkeren. CGRP is immers niet de enige molecule die een factor speelt bij migraine. Andere preventieve behandelingen werken mogelijk even goed.

Op termijn is het noodzakelijk om te identificeren welke patiënten goed reageren op een bepaald medicijn. Ook de veiligheid van medicatiegebruik op lange termijn is belangrijk. Zo is er nog meer onderzoek nodig naar de cardiovasculaire gevolgen van CGRP-blokkers.

Andere neveneffecten van CGRP-blokkers

Reboundhoofdpijn of hoofdpijn die ontstaat als gevolg van overmatig medicatiegebruik (MOH) leidt vaak tot een vicieuze cirkel. Een patiënt heeft hoofdpijn en neemt daarvoor triptanen. Wanneer de hoofdpijn niet verdwijnt, neemt de patiënt meer triptanen. Dit zet een aantal intracellulaire mechanismen in werking. Daardoor wordt de hoofdpijn versterkt en ontwikkelt de patiënt op termijn chronische hoofdpijn of medicatieovergebruikshoofdpijn. De enige remedie is tijdelijk stoppen met alle medicatie.

Over het algemeen lijken de neveneffecten van CGRP-blokkerende middelen mild te zijn. Er zijn meldingen van constipatie, maar dat is logisch aangezien CGRP ook een rol speelt in het maagdarmstelsel. Het is mogelijk dat er in de toekomst nog andere effecten geregistreerd worden.

Tot slot

CGRP-behandelingen worden goed verdragen. Ze zijn specifiek ontwikkeld voor de behandeling van migraine en voorlopig zijn er weinig nevenwerkingen gemeld. Een belangrijk nadeel is dat deze behandelingen duur zijn. Voor veel migrainepatiënten zijn CGRP-antagonisten een enorme stap in de goede richting, maar ze helpen niet elke patiënt.

Bron: samenvatting Dr. Antoinette Maassen van den Brink- Migraine World Summit

Niets uit deze tekst mag in enige vorm worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

Website door Livalos