1. Home
2. Nieuw over hoofdpijn
3. Niet-officiële bijwerkingen van CGRP-antagonisten

Niet-officiële bijwerkingen van CGRP-antagonisten

13/01/2025 - 12:00

Wanneer farmaceutische bedrijven nieuwe medicijnen op de markt brengen, moeten die eerst uitvoerig getest worden. Voor die testfase kiezen fabrikanten uiteraard liefst zoveel mogelijk gezonde mensen. De kans op mogelijke bijwerkingen daalt dan aanzienlijk en het nieuwe medicijn zal sneller goedgekeurd worden. In de realiteit kunnen er uiteraard nog nevenwerkingen opduiken die niet vermeld werden door de testgroep. In bijsluiters staat niets vermeld over niet-officiële nevenwerkingen.

Wat is CGRP

CGRP of calcitonin gene-related peptide is een molecule die overal in het lichaam voorkomt. Het is een acutefase-reactant. Dat wil zeggen dat de molecule in aantal vermeerdert wanneer er een probleem is in het lichaam. Dat kan zijn om een ontsteking tegen te gaan of om epitheelcellen (het dekweefsel van bijvoorbeeld de darmen of de longen) te vernieuwen wanneer die beschadigd zijn. Bij migrainepatiënten is het CGRP-gehalte verhoogd als reactie op pijn. De aanmaak van CGRP kan onder meer geblokkeerd worden door de CGRP-receptor, de ontvanger van de moleculen, te bezetten met een antagonist.

Melding van bijwerkingen

Bijwerkingen zijn een respons op een medicijn in een bepaald individu. Geen enkel medicijn is vrij van nevenwerkingen. Het is aan de fabrikant van de medicatie om meldingen van bijwerkingen te verzamelen en te beslissen of er voldoende meldingen zijn om de bijsluiter aan te passen. De Europese Unie hanteert hiervoor strenge regels. De eerste CGRP-antagonisten verschenen in 2018 dus ondertussen is er meer duidelijk over het gebruik ervan bij migrainepatiënten.

Het is altijd belangrijk om te onderscheiden of een bepaald neveneffect een gevolg is van het medicijn of van de ziekte. Dat is niet altijd eenvoudig of duidelijk. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de comorbiditeiten: bijkomende aandoeningen. Een migrainepatiënt die ook de ziekte van Raynaud heeft, neemt bijvoorbeeld beter geen monoklonale antilichamen. De reden daarvoor is dat de CGRP-molecule een vaatverwijdend effect heeft. Wanneer die molecule geblokkeerd wordt met een CGRP-antagonist, vermindert dat vaatverwijdende effect. In het geval van Raynaud, een ziekte waarbij de bloedvaten vernauwen, kan een CGRP-antagonist de aandoening dus verergeren. Dergelijke zaken worden niet vermeld in de bijsluiter.

Door studies gekende neveneffecten van CGRP-blokkers

CGRP speelt een rol in het gastro-intestinaal stelsel. De meest gerapporteerde bijwerkingen in de studies waren dan ook van gastro-intestinale aard, vooral constipatie. Daarnaast werden ook infecties van de bovenste luchtwegen en urineweginfecties gemeld.

In de praktijk gemelde bijwerkingen van CGRP-blokkers

• Angst en paniekaanvallen

Angst en paniekaanvallen komen wel vaker voor bij migrainepatiënten. Migrainepatiënten scoren beduidend hoger op vragenlijsten rond angst. Daarnaast toont beeldvorming vaak een vergroting van de amygdala. Dat is de plek in de hersenen waar emoties gereguleerd worden. Migraine is een heel onvoorspelbare ziekte en dat op zich kan angstgevoelens veroorzaken. Het is dan de vraag of de CGRP-antagonist de oorzaak is van de angst. Misschien werkt het medicijn niet voor die patiënt en verergert de angst daardoor.

In theorie zou de hoofdpijn moeten verbeteren en angst moeten verminderen wanneer de medicatie aanslaat. Daarnaast is het ook nuttig om na te gaan of de hoofdpijn verbetert door de angst op zich te behandelen, zonder de monoklonale antilichamen van de CGRP.

Sommige patiënten geven aan dat ze zich opgewekter voelen wanneer ze een CGRP-antagonist nemen. Dat ligt mogelijk aan het feit dat de medicatie werkt en dat er minder of minder ernstige hoofdpijnaanvallen zijn. Het is immers niet zo dat deze medicatie een invloed heeft op serotonine of dopamine.

• Constipatie

Constipatie is een duidelijke nevenwerking van zowel CGRP-antagonisten als gepants, maar het lijkt niet bij elke patiënt voor te komen. Waarschijnlijk speelt genetica hier ook een rol. Patiënten met een onderliggende darmaandoening moeten sowieso opletten.

Theoretisch mogelijke bijwerkingen van CGRP-blokkers

• Gewichtstoename

CGRP heeft een invloed op de glucose-gestimuleerde insulinesecretie. Op die manier kan er een verband zijn met hyperglycemie of een verhoogde bloedsuikerspiegel. Theoretisch gezien is een gewichtstoename dus mogelijk. Daarover zal na verloop van tijd meer duidelijk worden.

• Haarverlies

Ook haarverlies behoort theoretisch gezien tot de mogelijke bijwerkingen van CGRP-antagonisten. De haarfollikels worden immers gevoed door minuscule bloedvaatjes en er is een microvasculair effect. Ook hier zijn echter meer gegevens nodig.

• Botmassa

Verlies van botdichtheid is eveneens een mogelijk theoretisch gevolg van CGRP-antagonisten. Dit heeft opnieuw te maken met het microvasculaire effect van het medicijn. Dit is zeker iets om op de lange termijn in de gaten te houden.

• Verminderde weerstand

CGRP speelt duidelijk een rol in het immuunsysteem. Patiënten die een onderdrukt immuunsysteem hebben, doen er dan ook goed aan eerst andere opties te proberen om hun migraine te behandelen.

Tot slot

De halfwaardetijd van monoklonale antilichamen is erg lang. Het duurt minstens 28 dagen voor het medicijn volledig verdwijnt uit het lichaam. Wanneer de ene CGRP-antagonist niet aanslaat en vervangen wordt door een andere kan het dus enkele maanden duren eer het effect duidelijk en betrouwbaar is. Er zijn vooralsnog geen studies over het effect van CGRP-antagonisten in combinatie met andere medicijnen.

Niets uit deze tekst mag in enige vorm worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

Bron: - Migraine World Summit- Prof. Dr. Robert Cowan