Migraine en mentale gezondheid

Migraine brengt fysieke gevolgen mee zoals een verhoogde kans op hartaandoeningen, ademhalingsproblemen of chronische pijn. Maar er is ook een psychologische weerslag. Zo zijn migrainepatiënten gevoeliger voor depressie, angststoornissen, posttraumatisch stresssyndroom of bipolaire stoornissen. Ook de teleurstelling van mislukte behandelingen en het schuldgevoel zijn een zware last om te dragen.

Depressie, (posttraumatische) stress, angst

Migraine en depressie hebben allebei een belangrijke genetische factor. Ook de neurotransmitter serotonine speelt in beide gevallen een rol. Migrainepatiënten hebben een verhoogde kans om een depressie te ontwikkelen en omgekeerd. Het is echter niet zo dat de ene aandoening de andere veroorzaakt.

Ook chronische stressfactoren zoals een lage socio-economische status zijn vaak gelinkt aan migraine. Een individuele, periodieke migraineaanval kan ook stressgerelateerd zijn. In dit geval is het echter niet de stress op zich, maar de verandering in het stressniveau die de trigger vormt. Dus ook een verlaging van het stressgehalte kan een migraineaanval in de hand werken. Bij posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) is het complexer. In dit geval is er een stressor of trauma in het spel die psychologische symptomen veroorzaakt.

Een angststoornis wordt vaak gekenmerkt door isolerend gedrag. De patiënt gaat zich afsluiten en vertoont vermijdend gedrag. Dat gaat samen met piekeren en een ontregeld slaapritme. Tussen migraineaanvallen door kunnen patiënten interictale angst ontwikkelen, angst voor de volgende aanval. Want zelfs wanneer een patiënt alle denkbare triggers wegneemt, kan zo’n aanval toch uit het niets opduiken. Zo komen patiënten in een vicieuze cirkel van vermijding terecht waarbij hun leefwereld alsmaar kleiner wordt. Dat kan op zich leiden tot depressie.

Stigma

Drie vierde van de migrainepatiënten met angst of depressie geeft aan dat ze niet over hun mentale problemen durven te praten met hun arts. Dit is grotendeels een geïnternaliseerd stigma of zelfstigma. Patiënten voelen schaamte, schuld en druk. Toch is het belangrijk dat ze dit aankaarten. Artsen weten immers zeer goed dat het gaat om een chemisch onevenwicht in de hersenen.

Het oordeel van de maatschappij is een grotere hindernis. Dit is het externe of publieke stigma. Veel mensen beseffen niet welke weerslag migraine heeft op de mentale gezondheid. Om dit publieke stigma weg te nemen is er nood aan educatie, meer kennis en effectieve en veilige behandelingen.

Periodieke migraine en chronische migraine

Verergerende depressie en angst kunnen ertoe leiden dat periodieke migraine overgaat in chronische migraine. Hoe ernstiger de depressie of angststoornis, hoe meer kans op chronische migraine. Dat betekent helaas niet automatisch dat het risico op chronische migraine verkleint door een depressie of angststoornis te behandelen. Het omgekeerde is waar. Wanneer er een verbetering optreedt in de migraine, heeft dit een positief effect op depressie, angststoornissen en andere psychiatrische aandoeningen. Dit is onder andere gebleken uit studies rond Botox en studies rond monoklonale antilichamen. Onderzoekers zagen telkens dat de depressieve klachten verbeterden naarmate het aantal hoofdpijndagen verminderde.

Behandelnood

Een migrainepatiënt voelt doorgaans zelf goed aan wanneer het tijd is om hulp te zoeken voor psychologische klachten. Als angst of depressieve gevoelens een weerslag hebben op werk, school, hobby’s en sociale activiteiten, dan is het tijd om hulp te zoeken. Patiënten kunnen terecht bij hun huisarts, neuroloog, gynaecoloog of psycholoog. Een psycholoog zal bij een intake screenen op de criteria voor depressie.

Sommige patiënten vertonen niet-suïcidaal beschadigingsgedrag. Ze doen aan zelfverminking door zichzelf te snijden of te verbranden. Een patiënt met zelfmoordgedachten zoekt best meteen hulp. Er kleeft een groot stigma aan suïcidale gedachten en zelfverminking, maar het is belangrijk om te beseffen dat deze zaken gekoppeld zijn aan de migraine.

Er is geen pasklare behandeling voor psychische aandoeningen die samenhangen met migraine. Elk geval vraagt een individuele aanpak. Voor depressie zijn er medicamenteuze en niet-medicamenteuze opties of een combinatie van beide. Patiënten die aan zelfverminking doen, starten best met een antidepressivum. Meestal is dit een kortere behandeling.

Niet-medicamenteuze behandelingen zijn cognitieve gedragstherapie (CBT), mindfulness, biofeedback, relaxatie of dialectische gedragstherapie (DGT). Als stress een uitlokkende factor is, past de patiënt best zijn reactie op de stress aan. Dit kan via CBT, mindfulness of meditatie. Een evenwichtig slaappatroon, gezonde voeding, een sterk netwerk en zinvolle tijdsbesteding zijn eveneens belangrijk om de stressrespons te milderen.

Preventie

Elke migrainepatiënt heeft nood aan de best mogelijke behandeling en de juiste aanvalsmedicatie. Als de behandeling op punt staat, zal de patiënt zich mentaal sterker voelen. Zelfs wanneer alle opties uitgeput lijken te zijn, zijn er strategieën: minieme aanpassingen in het algemeen dagelijks leven en het werkschema of back-upplannen.

Migrainepatiënten kiezen best bewust voor begripvolle, behulpzame mensen in hun omgeving. Zo hoeven ze zich niet ook nog schuldig te voelen als ze bijvoorbeeld een afspraak moeten annuleren. Ook routine is van onschatbaar belang. Evenwichtig slapen, bewegen, eten en drinken en gedoseerde sociale interactie zijn de beste preventiestrategieën.

Soms hebben migrainepatiënten het gevoel kopje onder te gaan. Dan is het moeilijk om veerkrachtig te zijn. Elke aanpassing in levensstijl is een immens obstakel. Een optie is dan om het doel op te delen in kleinere stappen of om hulp te vragen. In plaats van ‘te gaan sporten’ kan een patiënt beginnen met fysiotherapie of met een onderdeel van een oefening, iets dat hem goed ligt. Elke vooruitgang is goed. Ook de hulpvraag op zich is belangrijk. Migrainepatiënten bedenken best goed voor zichzelf wat ze nodig hebben. Dat is voor iedereen anders.

Tot slot

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is migraine de belangrijkste ziekteoorzaak bij vrouwen van jonge en middelbare leeftijd. Leven met deze onvoorspelbare chronische ziekte is mentaal zeer zwaar. Er is nog veel onderzoek nodig en een pasklare remedie bestaat nog niet. Voor veel patiënten leidt dit tot teleurstelling, frustratie en psychische klachten. Patiënten moeten dus heel bewust kiezen voor de personen en activiteiten die hen steunen en blij maken.

Bron samenvatting: Prof. Dr. Dawn C. Buse- https://migraineworldsummit.com/

Niets uit deze tekst mag in enige vorm worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

Website door Livalos